1.- Morlaco Beer, izen bitxia gero. Zergatik aukeratu zenuten?
Lehenik eta behin logoa sortu genuen: zezen bat txapel eta zapi batekin. Orduan, izena erabakitzeari ekin genion. Hasieran “San Fermin” deitzea otu zitzaigun, baina baztertu egin genuen, komertzial eta “giri” xamarra zelakoan. Orduan, Morlaco izena bururatu zitzaigun. Egokia zela iritzi genuen, Iruñeko nortasunarekin irmoki lotuta dagoelako.
2.- Zer da zehazki zuek egiten duzuena?
Momentu honetan ezin dezakegu ekoitzi, osasun-lizentzia falta zaigulako. Gainera, habea egokitzeko lanetan ari gara, garagardoa guk geuk ekoiztu ahal izateko. Lizentzia lortu arteko epean Burgos eta Logroñoko bi mutil ari dira garagardoa egiten. Beharra dugun heinean loteak egin ditzaten eskatzen diegu, beti ere gure errezetei jarraiki. Hortaz, batez ere salerosketa lanetan dihardugu.
3.- Zergatik ekin zenioten abentura honi?
Hiru kideak munduan zehar bidaiatzen ibiliak gara; lanarengatik, hein handi batean. Garagardo asko edaten den zenbait herrialdetan egon gara, besteak beste, Frantzian, Alemanian, Irlandan eta AEBn. Bertan sekulako garagardoak dituzte, eta edozein lekutan eska dezakezu pinta bat. Hemen, ordea, kalitate oneko garagardoak edatea ez da horren erraza. Horregatik erabaki genuen gure garagardo propioa ekoizten hastea. Liluratu egin gintuen herrialde horietan ikusitakoa hona ekartzearen ideiak.
4.- Imajinatzen dut lehenengo urratsak zailak izango zirela...
Nirekin dabiltzan bi kideek nik baino dezente denbora gehiago daramate garagardoaren inguruan lanean. Borjak hiru urte daramatza probak egiten eta errezetak aztertzen. David, bere aldetik, Ingalaterran zegoen bizitzen, eta itzuli zenean, Borjarekin hitz egin zuen, proiektuari forma eman eta aurrera ateratzeko. Gauzak horrela, proiektuan sar nendin konbentzitzen saiatu ziren, eta azkenean sartu egin nintzen, joan zen abenduan. Onartu beharra daukat hastapenak ez zirela inondik inora errazak izan. Emaitza baikorrak lortzen diren arte, proba ugari egin behar dira, eta proba akastun bakoitzeko hilabete bat galtzen da, litro ugari galtzeaz landa, noski. Behin barietate on bat lortuta, gauzak askoz ere errazago joaten dira.
5.- Zer aurki dezakegu zuen katalogoan?
Bost barietate ditugu: hori bat, beltz bat, garizko bat eta bi ilun. Barietate horia da gehien saltzen duguna, tabernetan gehienbat garagardo horiak kontsumitzen baitira. Alta, artisau-garagardogileak garenez, beste estiloetan ere murgiltzea erabaki genuen.
6.- Badirudi artisau garagardoaren salmenta eremua ez dela oso zabala. Hedatzeko arazorik izan al duzue?
Orain dela gutxi ekin genion lan honi, eta dagoeneko Iruñeko 30 tabernatan aurki daiteke gure garagardoa. Jendeak uste du hemen ez dagoela merkaturik, eta esportatzea derrigorrezkoa dela. Guk, ordea, bestelako filosofia bat daukagu. Tokiko merkatuaren aldeko apustua egin dugu, eta uzta jasotzen ari gara: Iruñeko erdiguneko tabernetan geroz eta presentzia handiagoa daukagu, eta Sakanan bertan ere eskari batzuk izan ditugu, elkarteetan gehienbat.
7.- Nolakoa da artisau garagardoa egiteko prozesua?
Lehenik eta behin, malta uretan beratzen da. Ondoren, otsaihenekin egosten da, eta behin hori eginda, lortzen den garagardo salda hartzitu egiten da. Hori guztia egiteko erabiltzen den makineriak zer esan handia du. Guk orain pare bat eltze txiki ditugu, eta garbi dago horrekin ezin daitekeela gauza handirik produzitu. Osasun-lizentzia lortuz gero, ekoizpena handitzeko aukera izanen dugu, gure instalazioetan eltze handixeagoak ditugulako.
8.- Berriki ekintzaileen esparruko sari bat eman dizue Nafar Gobernuak. Zer suposatzen du horrek zuentzat?
Ate ugari ireki dizkigu. Taberna eta abarretara gu deitzen aritu beharrean, orain aurkakoa gertatzen da. Banatzaile eta babesleak ate joka ditugu, eta hori sekulako pagotxa da, horrek lan asko aurrezten dizulako. Sariarengatik diru-laguntza bat ere eman digute, baina nire ustez dirua baino lortu dugun oihartzuna da garrantzitsuena.
9.- Zein desberdintasun dago artisau garagardo eta garagardo industrialen artean?
Artisau garagardoa botilaratu eta saltzen duzunean, barruko likidoak bizirik darraiela esan daiteke, garapen etengabean dagoelako. Industrialen kasuan, osagai kimikoak erabiltzen dira, batez ere gehiago iraun dezaten. Alde horretatik, artisau garagardoek ez dute hainbeste irauten, baina zaporeari dagokionez ez dago konparaziorik. Modu artisauan egindako garagardo bat dastatzean osagai guztiak antzeman daitezke, eta usaina bera ere askoz ere atseginagoa da. Garagardo industrialek, ordea, gas pila bat izaten dute, eta zapore aldetik nahiko ahulak izaten dira.
10.- Zuena bezalako marka txikiek aurre egin diezaiekete garagardo multinazional handiei?
Noski ahal dutela. Are gehiago, marka txikiak dagoeneko multinazional handiei tokia jaten ari zaizkie zenbait lekutan. Marka handi horiek fenomeno horretaz ohartu dira, eta barietate berriak egiten hasi dira, atzean ez geratzeko. Zenbait kasutan, marka txikiak asko hedatzen direnean, multinazionalak iritsi eta erosi egiten dituzte, arriskuak ekiditeko.
11.- Ziur asko duzuen oztoporik handienetarikoa salneurria izango da...
Bai, hala da. Nahiz eta tabernariei garagardoak prezio onean saldu, gero beraiek 3 eurotik gorako prezioan saltzen dituzte. Egoera horretan lehiatzea ez da erraza, garagardo arrunten prezioak dezente baxuagoak direlako. Gainera, kontuan hartu behar da gaur egun jendea ez dagoela sosak edonola xahutzeko. Hortaz, kontsumitzailearen gehiengoak aukerarik merkeena hautatzen du, nahiz eta kalitatez makalagoa izan.