1990ko hamarkadaren amaieran Kaos Etiliko taldea sortu zen Agurainen. Bi disko kaleratu ondoren, No hay agua eta Porsupueston, taldea desegin, eta taldekideek bide desberdinak hartu zituzten. Taldea sortu zela 25 urte betetzen direnean, Zigor Leza Etxeberria abeslariak Kaos Etiliko berpiztu du. Altsasun bizi den aguraindarrarekin Fernando Jimenez lakuntzarra eta Jon Calvo altsasuarra ariko dira, baita Lumbre oñatiarra eta Jox gasteiztarra ere.
Kaos Etiliko itzultzen da.
Bazen garaia.
25. urteurrenean, nola eta zergatik?
Itzultzeko gogoa aspaldi zegoen, are gehiago, talde originalarekin egitea ere planteatu zen, izan beharko lukeen bezala, baina gonbidapena deuseztatu zuten eta, orduan, itxoitea eta 25. urteurrena ongi egitea pentsatu nuen. Iritsi da, eta pandemiari esker-edo, ongi etorri zaigu disko bat eta bestearen zati bat ia egin dugulako. Urteurrenaren harira disko bat aurkeztuko dugu, Revuelta. Horretan egon gara urte pare bat lanean, lokaletik estudiora, etxetik gutxi pasatuta.
Zigor Leza Etxebarria, Kaos Etiliko taldeko abeslaria. UTZITAKOA
Beraz, pandemiak itzulerarekin zerikusirik izan du?
Ez du zerikusirik izan, baina ongi etorri zaigu pentsatzeko, gauzak ongi lotzeko eta horrekin aurrera egiteko. Pandemia hasi baino pixka bat lehenagotik disko bat prozesuan genuen, eta aurretik ere beste bat atera genuen, + Kaos Ke Nunka, eta ezin izan genuen ia defendatu. Orduan, esandakoa, buruan duela zenbait urte taldea berreskuratzea nuenez, momentu egokia dela uste dut.
Nola hartu dute zaleek?
Gogoa bazegoen. Harrera oso ona izan dugu. Denetarik egon behar du, noski, eta baten bati seguruenik ez zaio horrenbeste gustatu albistea. Baina orokorrean lehenago izan behar zuela esaten dute. Baina ezin izan da aurretik izan, orain da momentua; 25. urteurrena eta modu handia ospatzeko aukera.
Nola pasatu dira urte hauek?
Nork begiratzen duen eta esaten duenaren arabera. Adibidez, nik, momentu honetan, bi egun pasatu balira bezala ikusten dut. Zerbait oso polita izan ahal izan zena, hor gelditu zen, eta orain berriz hartzea; ez dago besterik. Ez diot buelta gehiago ematen. Argi dago 25 urte pasa direla, eta ez da gazte moko batzuk ginenean bezala. Baina nik gogo eta indar berdinak sentitzen ditut, gehiago ere. Esperientzia gehiago dut eta dena sortuago eta eginago bezala dago. Ni gaztetxo bat bezala sentitzen naiz, eta uste dut hori eszenatokian erakutsiko dugula.
Baina gizartea, pandemia bat tarteko, eta musikaren mundua bera aldatu dira. Taldean eragina izan dute?
"Jarraitzen dugu Kaos Etilikoaren estela horretan; badakigu nola egiten den"
Nik uste dut ezetz. Jarraitzen dugu Kaos Etilikoren estela horretan. Badakigu nola egin behar den. Bere garaian nik egiten nituen abestien egitura, letra, melodiak eta abar, eta berdin jarraitzen dugu. Horregatik, ez da asko aldatzen. Musikaren zentzuan agian bai garatu dugula, baina ez dugu askoz aurrerago joan nahi, uste dugu letra xumeekin, nota errazekin eta denek eta jo eta denek kantatu dezaketen abestiekin, estribillo itsaskor batekin, giltza dela jendearengana iristeko. Beraz, denboraren igarotzeak, pandemiak eta abar ez digu asko eragin. Egia da musikaren mundua asko aldatu dela, okerrera, nire ustez; orain musikaren pertzepzio bat dago non egun batean hogei abesti ateratzen dituzun erritmo kutxa batekin. Nik uste horrek ez duela meriturik, eta arrakasta handia dute. Guk lan asko egiten dugu, eta horrela lan egitea gustatzen zaigu. Nik uste ez dudala inoiz regaetoia egingo.
Nork daki…
Agian norbaitek kolaboratzeko eskatzen dit eta liatzen dugu… Ez, ez. Ez dut uste kasua izango denik.
Taldekideak berriak dira. Nola aurkitu zenituen?
Taldea, berez, ez da berria. Nik aurretik ezagutzen nituen. Hainbeste bidaia eta hainbeste joan-etorri Gasteizera eta abar, Lumbre izan ezik, besteak musikaren mundutik ezagutzen nituen. Aspaldi izan behar zuen taldea dela uste dut. Oso ongi defendatzen dute nahi dudan zuzenekoa. Pertsonalki ere, oso pertsona onak dira, zaila izaten da taldeko konplizidade hori mantentzea, izan ere, musikariak oso arraroak izan ohi gara. Horregatik, sortu dugun harremana baloratzekoa da.
Esperientzia gradu bat da?
"Esperientzia gehiago dut eta dena sortuago eta eginago bezala dago"
Bai, uste dut baietz. Musikalki eta pertsonalki hazi naiz, gehiago egian musikalki 25 urte hauetan gelditu gabe egon naizelako. Taldekideak ere ez dira hasiberriak, urte asko daramatzate honetan.
2020an '+Kaos Ke Nunka' diskoa kaleratu zenuten, pandemia etorri zen, eta ezin izan zenuten bezain beste mugitu. Zein izan zen K. O. Etilikoren ibilbidea?
"K. O. Etiliko hasieratik pentsatuta geneukan, trantsizio bat zen"
K. O. Etiliko hasieratik pentsatuta geneukan, trantsizio bat bezala izatea nahi genuen, zerbait itzuliko zela esatea, izango zena aurreratzea. Ekaitza zetorrela. Hori zen K. O. Etiliko; Kaos Etilikoren oso antzeko zerbait egitea horrekin jarraitzeko. Aldi berean, Kaos Etilikoren abestiak ere jotzen genituen, eta ikusten genuen funtzionatzen zutela eta harrera ona zutela. Baina zoritxar hori izan genuen, diskoa ongi atera genuen, bost edo sei aretotan jo genuen, eta martxoan bat-batean bira osoa moztu ziguten. Oraindik 40 bat kontzertu eman behar genituen. Baina ez genuen jipoi bat bezala jaso edo ze pena gertatu zaiguna. Alderantziz. Aurrera egin eta lanean jarri ginen laster aterako dugunean. Tarte honetan ez ditugu kontzertuak egin nahi izan ez genuelako justu ikusten pertsona ongi pasatzeko eta festa egiteko askatasun hori frustatzea, are gehiago, sarrera bat ordaindu dutenean. Jendea eserita ikustean gaizki sentituko nintzen ni, eta haiek. Noizbait proposatu ziguten, eta ezetz esan genuen.
Kaos Etiliko taldeko kideak zuzenekoan. UTZITAKOA
Disko berria kaleratuko duzue: 'Revuelta'. Nolakoa da?
Diskoa oso osatua da, denetarik dauka. Pixka bat Kaos-en jarraipena eramateko, baina aldi berean, pixka bat garatzeko. Agian egon daiteke hasieran soinua identifikatzen ez duen jendea, baina bigarren edo hirugarren aldian bai, Kaos dela ikusiko du. Diskoak gizarteari eta gizartearen arazoiei buruz hitz egiten du, bai pertsonalki bai talde bezala sortzen direnei buruz; gai indartsuak daude, erasoak eta abar bezalakoak. Badugu ere Bunburi taldearen abesti baten bertsioa. Entzun nuen eta Kaos denari moldatu nuen. Bi urte izan ditugu forma emateko, eta horretan gaude oraindik.
Noiz aurkeztuko duzue?
Martxoaren 4an Gasteizko Jimmy Jazzen joko dugu eta ordurako diskoak egotea espero dugu. Ondoren, maiatzaren 5ean Zentralen egingo dugu kontzertua. Ea nafarrak animatzen diren. Egia esan, Gasteizko harrera oso ona izaten ari da eta sarrerak agortzen ari dira. Albistea eman genuenetik erantzuna oso ona izaten ari da, eta horrelako zerbait espero dugu Iruñean. Data gehiago ditugu itxita, eta Hego Amerikatik ere interesa erakutsi dute.
Etapa berri bat da, zeintzuk dira espektatibak?
Nik ez nuen espero izaten ari den erantzuna, baina ez dut gehiegi emozionatu nahi ere. Lurrean dagoen pertsona bat naiz, nahiz eta garena izatera iritsi garen, ez dela gutxi. Orduan, uste dut jarraitu behar dudala bide horretatik: umiltasunetik eta gauzak nola egin behar ditudan jakinda, aurrera, aldetara begiratu gabe. Hori da esentzia. Helburua etorkizunean jarraitzea da. Diskoa kaleratu dugu urtero disko bat ateratzeko intentzioarekin. Argi izan dut beti jarraitu behar zuela.
Hasierako Kaos Etilikoren kolaborazio txiki baten aukera dago?
Ez dut uste. Niregatik, bai; ni prest, oso pozik egongo nintzateke. Baina ez dut uste. Bakoitzak bere bidea hartu zuen.