Foru gobernuak Nafarroa Marka herrialdean aurkezteko bira Altsasun hasi zuen asteazkenean, lastailak 8. Ekitaldian izan ziren Felix Taberna Monzon lehen lehendakariordeak eta Lehendakaritza eta Berdintasun kontseilaria, Unai Hualde Iglesias Nafarroako Parlamentuko presidentea, Carmen Maeztu Villafranca Gizarte Eskubide, Gizarte Ekonomia eta Enpleguko kontseilaria, Nafarroako Markako Mahaiko Parlamentuko kideak, Javier Ollo Martinez Altsasuko alkatea eta ibarreko beste alkate, zinegotzi eta gizarte, ekonomia eta kultura eragileak.
Julian Iantzi komunikatzaileak dinamizatu zuen ekitaldia, eta aurkezpen mahai baten inguruan bildu ziren: Jose Felix Beregaña, Sakanako Enpresarien Elkartekoa; Maria Eugenia Garcia, Altsasuko Dendarien Elkartea; Joseba Arregi, Josefina Arregi klinikaren fundazioaren patronatuko presidentea eta Itziar Nazabal artista multidiziplinarra. Ekitaldia publikoari irekia izan zen eta Hostoak eta Pi musika taldeak girotu zuen.
Tabernak esanak
Tabernak Nafarroako Marka proiektua aldarrikatu zuen Altsasun “herri proiektu” gisa, identitate kolektibo plurala, lehiakorra, berritzailea, berdintasunezkoa eta arlo sozialean konprometitua izateagatik. Sakana horren adibide zela adierazi zuen lehendakariordeak. Haren iritziz, ibarra erreferentea da industrializazioan, lan komunitarioan eta auzolanean, aberastasun kulturalean eta aldaketa ekonomiko eta eraldaketa sozialetara egokitzeko duen gaitasunean.
Taberna lehendakariordeak Nafarroako Marka propio bati buruz hitz egitea ahalbidetzen duten elementu bereizgarriak zerrendatu zituen. Horien artean, lurralde batuak daramatzan mila urte baino gehiagoko historia, "bidegurutze" batean duen kokapen geoestrategikoa, bere aberastasun naturala eta bi hizkuntza propioak nabarmendu zituen, "bi esanahi eta pentsatzeko eta elkarrekin bizitzeko bi modu sortzen baitituzte aniztasun horren barruan", adierazi zuenez. Era berean, Foru Komunitatearen industria lidergoa eta gizarte konpromiso nabarmena aipatu zituen. Azken horren adierazle gisa aipatu zuen Nafarroak estatuko boluntario tasarik altuena duela, ekonomian kooperatibek duten garrantzia eta nazioarteko elkartasun ekimenak.
Esan zuenez, "Nafarroako marka herrialde proiektu bat da. Palanka bat izatea nahi dugu, Nafarroa oparoagoa, komunitarioagoa eta gure artean bizikidetza handiagoa izateko. Gure ustez, nortasun kolektiboa, komunitate batekoak garela sentitzea, ondasun komun batekoak garela sentitzea, oparotasunerako palanka bat da. Zorionerako palanka ere bada", adierazi zuen. "Tradizioak joera sozialekin ordezkatzen diren" eta herritarrak "kontsumitzaile huts" gisa tratatuak izateko arriskua dagoen une sozial honetan, Tabernak azpimarratu du garrantzitsua dela komunitate gisa nortasun eta indar bat mantentzea Nafarroako Marka bezalako lurralde marka baten bidez.
Azaldu zuenez, marka horren indarra da Foru Komunitatea osatzen duten lurralde guztiek eta bertako biztanleek ahalegin komunarekin bat egitea, lurralde kohesioa bermatzeko. Horri dagokionez, proiektuan eskualde guztiak sartzearen garrantzia azpimarratu du. Sakanan biztanleriaren zahartzea, migrazio prozesua edo egungo industria eraldaketa bezalako erronka sozialei aurre egiteko hausnarketa prozesu batean murgilduta dagoela azaldu zuen. Hori Nafarroako Gobernuaren eskutik egiten ari dela, ibarrak bere bultzadari eusteko, "buru belarri" lanean ari den ehun ekonomiko batekin. Tabernak pertsonen balioa nabarmendu du aldaketa horien bultzatzaile gisa.
Tabernak laburbildu zuenez, "Nafarroako Marka lurralde guztiek, Nafarroako espazio guztiek eta, batez ere, guztion onerako eta nortasun kolektibotik indartsuago eta oparoago bihurtzeko lanean ari garen pertsona guztiek osatu behar dugun proiektua da".
Hizlari sakandarrak
Ollo alkateak lurralde kohesioan lan egitearen garrantzia azpimarratu zuen, politika orekatzaileekin, Altsasu bezalako herriak "logelako hiri" bihur ez daitezen, jarduera ekonomikoaren eta zerbitzuen zati handi bat Iruñean eta Iruñerrian zentralizatuta geratzeko joera duten bitartean. "Hori da Nafarroako Marka ere, Josefina Arregi klinika Altsasun egoteaz ari gara, merkataritza bizia izateaz eta hiriarteko garraioaren arloan oso erronka garrantzitsuari ekiteaz", azaldu zuen Ollok.
Sakanako Enpresarien Elkarteko ordezkari gisa, Beregañak adierazi zuen Nafarroako Marka "komunitate gisa zer garen eta zer izan nahi dugun kanpora erakusteko aukera ematen digun proiektua" dela. "Sakana industria erreferentea da duela hamarkada batzuetatik Nafarroan, industria sendotasun hori Nafarroa ordezkatzen duenaren funtsezko parte da. Sakanako Enpresen Elkartetik garapen honekin konprometituta gaude, aktiboki parte hartzen dugu Nafarroako Gobernuarekin batera bai Sakanako biziberritze mahaian bai Sunsundeguiko langileen birkokatze planean. Lanbide Heziketako eskolarekin aliantza sendo bat mantentzen dugu, gure ibarrerako industria etorkizunaren oinarria prestakuntza dela sinetsita, eta gure eskualdeko gizarte eragileekin lankidetza estuan ari gara, Sakanako kohesioan eta garapenean funtsezko zeregina betetzen baitute", adierazi zuen Beregañak, belaunaldien erreleboa eta ekintzailetza eskatu aurretik, indarra ez galtzeko eta" modu iraunkor eta orekatuan haztea ahalbidetuko digun garapen eredu bat eraikitzeko". Ziurtatu zuenez, "Nafarroaren etorkizuna Sakanan ere idazten da".
Altsasuko Dendarien Elkartetik, Garciak merkataritza txikiaren eta hurbileko merkataritzaren garrantzia aldarrikatu zuen. Sakanan integratutako sektorea da, neurri handi batean, 50 urtetik gorako emakumeena, bere garaian inguruan bizitzen eta lan egiten geratzea eta "errotzea" erabaki zutenak, eta orain digitalizazioaren eta online merkataritzaren erronkaren aurrean daude, ohitura aldaketa sakona eragiten ari dena. "Dena klik batera dago, eta horrek, zalantzarik gabe, abantaila asko ditu, baina sakoneko arazo bat ere sortzen du: zer baloratzen dugu gehiago, gizabanakoa edo komunitatea? Nahiago al dugu mozkina gure ondoko dendan geratzea edo merkataritza elektronikoaren erraldoi global bat joatea? Giza harremanak dituzten pertsonekin kale biziak nahi ditugu, edo atean paketeak ematen dizkiguten pantailak bakarrik?" planteatu zuen. Garciaren arabera, testuinguru zail horretan, tokiko saltokiak nobedadeak eskaini, harritu eta erakusmahai bakoitzaren atzean konektatzeko erronkari aurre egin behar dio. "Hurbiltasuna, konfiantza eta kalitatea eskaintzea da kontua. Komunitate bizi eta iraunkorrak nahi ditugu, non erostea pertsonak eta lurraldea zaintzea den", adierazi zuen. Merkatariak adierazi zuenez, Sakanak "turismoa edo ekoturismoa ibarra suspertzeko aukera izan daitekeen pentsatu behar du, natura, tradizioak eta benetakotasuna errespetatuz".
Gizartea eta kultura
Joseba Arregik, Josefina Arregi klinikaren fundazioaren patronatuko presidenteak, proiektu sozial horrek haranarendako duen garrantzia eta Nafarroa Markak ordezkatzen dituen balioekin duen lotura azpimarratu zituen, hiriburuan zerbitzuak zentralizatzetik ihes egiten duen egoitza baliabidea baita, bere humanismoa eta "zerbitzurako bokazioagatik mugitzea" ezaugarri dituena, ez onura ekonomikoagatik. "Aniztasuna eta adostasuna. Errotzea eta egituratzea", laburbildu zuen Arregik, ordezkatzen duen fundazioaren bereizgarri gisa, bere ustez Nafarroako Markaren helburuekin bat egiten baitute. Bide horretan aurrerabide gisa, Iruñean eguneko zentro berri bat martxan jarriko dela nabarmendu du, batez ere dementziei zuzendutako zerbitzu berriak bermatuko dituena, eta Domus landa proiektua, landa eremuan etxez etxeko arreta eskaintzen duten profesional espezializatuen sare batekin, arreta gizarteratzean jarrita.
Bestalde, Itziar Nazabal artistak eskertu egin zuen Nafarroako Markaren alderdi sortzaileenean eta kulturalenean "parte aktibo" gisa ikusi izana. "Argi daukat Nafarroa bizitzeko leku zoragarria dela, gozatzeko, ikasteko, lan egiteko. Eta, zalantzarik gabe, hori izan da munduan zehar mugitzen naizen bakoitzean erakutsi nahi izan dudana", esan zuen. Azaldu zuenez, bere lanak lurraldearen eta bertako jendearen aniztasuna, aniztasuna eta naturaltasuna helarazi nahi ditu, Nafarroako Marka proiektuaren oinarri den oinarri kulturalean lagunduz.
Lurralde marka
Nafarroako Marka Foru Komunitateko "lurralde markaren" proiektua da, eta Nafarroa Europako eskualde iraunkor, berritzaile eta berdintasunezko gisa sendotzea du sorrerako helburu. "Una manera de funcionar/Gauzak egiteko dugun modua/Our own way" lelopean aurkeztu da. Lau ardatz estrategiko ditu: talentua, enpresa eta berrikuntza; turismoa, aberastasuna eta aniztasuna; lurralde identitatea eta bizi kalitatea.
Marca Navarra joan den otsailaren 25ean eratu zen Erronkarin bere mahai politikoa, Nafarroako Parlamentuaren ordezkaritzarekin. Aldi berean, haren gobernantza taldea aktibatu zen, Foru Exekutiboaren zuzeneko zuzendaritza nagusiekin.
Iruñean, Tuteran eta Bruselan 2024an egindako aurkezpenen ondoren, Nafarroako Markaren hedapenak Madrilgo Prado Museoan jarraitu zuen joan den apirilaren 20an.