Lacunza misiolari, arabista, afrikanista eta islamologoa hil da

Guaixe 2024ko ots. 15a, 13:55
Justo Lacunza Balda. HERMES

Otsailaren 13an hil zen, minbiziaren ondorioz. Hileta elizkizuna Iruñeko seminarioko kaperan egin zioten. Otsailaren 18an, igande eguerdian, Irañetan haren omenezko meza izanen da. Arabiarrez eta islamaz aditu handia, gai horien inguruko gobernuen eta Aita Santuen aholkulari izan zen.

Francisca Balda eta Eustaquio Lacunzaren seme Justo 1944ko martxoaren 3an jaio zen Iruñean. Gurasoak irintarrak ziren, ama saltzaile ibiltaria eta abeltzaina aita. Iruñeko apaiztegian 1961 eta 1964 urteen artean filosofia ikasi zuen. Nobizio aldia Gapen (Okzitania) egin zuen 1964 eta 1965 urteetan. Han misiolari bokazioa sendotuko zuen. Teologia ikasketak, berriz, Totteridgen egin zituen 1965 eta 1969 urteen artean. 1968ko garagartzaroaren 26an misiolari zina egin zuen, eta 1969ko garagartzaroaren 29an apaiztu zen. Afrikako Misiolarien Elkarteko (Aita Zuriak) apaiza zen.

Harrezkero, bizitza osoa eman zuen Afrikako herrien giza garapena eta aurrerapena sustatzen, nazioen arteko bakea eta konkordia bultzatzen, eta mundu mailan kristauen eta musulmanen arteko elkar ulertzea bultzatzen. Ebanjelioaren balioak dira oinarria, giza eskubideen eta norbanakoen askatasunen ernamuina, iturria eta inspirazioa.

Afrika
Tanzanian 1969 eta 1974 urteen artean egon zen. Suajili, kiha eta bembe hizkuntzak ikasi zituen. Justorendako, berekin zeraman ekipajearekin zerikusi handirik ez zuten hizkuntzak, kulturak, tradizioak, pentsamendua, usadioak eta ohiturak ezagutzen zituen aldia izan zen. Eguneroko aurkikuntza zen, etengabeko egokitzapena, etengabeko ikaskuntza eta erabateko entrega eskatzen zituena. Testuinguru musulmanean, Tanzanian, bizi izanak Islamaren ikasketak egitera eta kristauen eta musulmanen arteko elkar ulertzeko erronka handirako prestatzera eraman zuen. 

Tunezen, berriz, 1975ean. Tunisiako Unibertsitateko Bourghiba Institutuan hobetu zuen arabiera. Ikasketak bukatzean, Tanzaniara bueltatu zen (1978-1982), eta misiolari gisa lan egin zuen herri eta herrixketan, legenarra, hiesa eta polioa zuten gaixo asko kontsolatuz. Bigarren aldi horretan, Teologiako bi Mintegitan eta Katekista Maisuak Prestatzeko hiru Eskolatan ere irakasle izan zen Tanzanian.

Ikasketak eta lanak
Egonaldi luzeak egin zituen ere, batetik, Erroman (1974-1978, 1982-1985 eta 1988-2006) eta, bestetik, Londonen (1985-1988). Arabiar eta Islamiar Ikasketetan diplomaduna (PISAI, Arabiar eta Islamiar Ikasketetako Institutu Pontifikala, Erroma, 1977), Arabiar eta Islamiar Ikasketetan lizentziaduna (PISAI, Erroma, 1978), Filosofiako masterra (M. Phil.) Afrikar Ikasketetan (SOAS, School of Oriental and African Studies (Londresko Unibertsitatea, 1987), eta Afrikako Hizkuntza eta Kulturetan doktore (Ph. D.), islamean eta swahili hizkuntzan espezializatua (SOAS, School of Oriental and African Studies, Londresko Unibertsitatea, 1989).

Joan Paulo II.a Aita Santuak Arabiar eta Islamiar Ikasketetako Institutu Pontifikaleko (PISAI, Erroma) izendatu zuen, 2000tik 2006ra. Oso garai gogorra izan zen, islamismoa eta jihadismoa 2001eko irailaren 11n Dorre Bikien aurkako erasoarekin hasi zirelako. Errektore emeritua zen 2007tik, Africa Fundacion Sur erakundeko idazkari nagusia, Afrikako Misiolarien Elkarteko kulturarteko eta erlijioarteko elkarrizketaren Espainiako arduraduna, eta Africa Europe Justice and Peace Network elkarteko (AEJPN) arduraduna (Madrilgo Antena).

2012tik islamari eta Afrikako kontinenteari buruzko mintegiak ematen zituen Juan Carlos Erregea Unibertsitatean; Zuzenbide Islamikoko irakasle gonbidatua izan zen Zuzenbide eta Ekonomiako Goi Institutuan (ISDE); klaseak eman zituen Madrilgo Erkidegoko CTIFen (Hezkuntza Departamentua), EMUIn (Unibertsitate Konplutentsea) eta Alcalá de Henaresko Unibertsitatean.

CEU San Pablo Unibertsitateko Gutxiengoei buruzko Ikerketa Taldeko kide izan zen: Gutxiengoak, Estatuak eta Nazioarteko Segurtasuna Mediterraneoan (MESIMA); CONFER-eko Erlijioarteko Elkarrizketako Taldeko kidea, eta hainbat erlijiotako kideak (katolikoak, kristauak, budistak, hinduak, musulmanak, juduak, bahaiak) biltzen dituen Erlijioarteko Topaketa Foroko kidea.

Halaber, Africa Europe Justice and Peace Network elkarteko (AEFJN) Madrilgo Antenako kide izan zen, eta Kultura arteko osasuna ekinbidean laguntzen du (Ramon y Cajal ospitalea), swahili itzultzaile gisa, hizkuntza hori hitz egiten duten pazienteen hitzak gaztelaniara bihurtuz kontsulta medikoetan.

Munduko 30 herrialdetan baino gehiagotan egin zituen lanak eta landa azterketak. Hitzaldiak, ikastaroak, mintegiak, sinposioak eskaini dizkie erakunde, erakunde, enpresa eta unibertsitate askori. Helburu nagusia munduari adimenaren, bizikidetzaren, askatasunaren eta bakearen begiekin begiratzea zen.

Lacunzak islama aztertzen jarraitu zuen errektore emeritu zela, bereziki arreta jarrita identitate musulmanetan, mugimendu islamikoetan, nazioarteko jihadismoan eta arabiar herrialdeetako iraultza nazionaletan; aztertu zuen, halaber, gehiengo musulmana duten herrialdeetako eraketa nazionala zenbait testuinguru kulturaletan, hala nola Europako testuinguruan. Kulturarteko eta erlijioarteko elkarrizketaren eremuan lan egin zuen, eta, bereziki, mundu osoan askatasun zibilekin eta erlijio-askatasunarekin zerikusia zuten gaiak aztertu zituen.

Aitortzak

  • 1999 Asiako Italiako enbaxadoreek oroitzapenezko plaka bat eman zioten "Asiako Erlijioen, Kulturen eta Zibilizazioen arteko Elkarrizketari" egindako ekarpenagatik
  • 2000 "Bake Enbaxadore" izendatu zuen Italiako Eboli hiriak. Ondoren, Barletta (2002) eta Trani (2002) hirietan aitortza bera jaso zuen.
  • 2005 Urteko Munduko Hezitzailea, Cambridgeko International Biographical Centrek emana.
  • 2008 Munduko Mila Pentsalari Liderretako bat izendatu zuten.
  • 2017 Kulturaren Vianako Printzea sarirako hautagaia izan zen.