Jose Mari Aierdi Fernandez de Barrena Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak Irurtzunen dagoen Baso Baliabideen Zentro berria eraikitzeko obrak bisitatu zituen atzo, azaroak 25. Eraikin horretan Departamentuak 1,2 milioi euro inbertitu ditu, EBko Next Generation funtsekin finantzatuta, eskualdean baso kudeaketa jasangarria dinamizatzeko.
Eraikina Guillen Obras y Proyectos SMk egin du, eta proiektua David Serrano, Maier Velez eta Enrique Iriso arkitektoek idatzi dute. Lanak 2025eko garilean hasi ziren eta 2026ko erdialdean bukatzea aurreikusten da. Bi fase dituzte. Alde batetik, lurzatian zegoen eraikin zaharra eraistea, obraren lehen asteetan egina, eta, bestetik, Ingurumen Zuzendaritza Nagusiaren Baso Baliabideen Zentroa eraikitzea. Zentro horrek, gainera, Sakanako Basozainak demarkazioaren egoitza izanen da.
Esanak
Aierdi kontseilariaren hitzetan, "Baso Baliabideen Zentro honek Nafarroan funtsezkoa den sektore bati eman nahi dio zerbitzua: basoari. Baso aprobetxamendu tradizionalak pisu espezifiko handia du inguru honetan, 74.000 metro kubiko egur baino gehiago azken urtean, eta helburua etorkizunean aprobetxamendu horiek handitzen jarraitzea da, bai maila energetikoan, biomasaren bidez, bai zurezko eraikuntzaren bidez eta beste erabilera batzuen bidez ".
Izan ere, eraikin horretan, Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiak eraikuntza iraunkorreko eredu bat aukeratu du berriro, energia kontsumo ia nulukoa, eta zura elementu arkitektoniko estruktural gisa erabiltzea, Foru Exekutiboaren Baso Agendak eraikuntzaren sektorean egurra sartzeko egiten duen apustuarekin bat etorriz, eta Aralarko basozaina eraikitzeko egiten duen bezala.
Zentzu horretan, Aierdik azpimarratu zuenez, "zurak gero eta paper garrantzitsuagoa izan behar du, bai arkitektura-, zuzkidura- edo bizitegi-egituretan, bai eraikuntzaren industrializazio-prozesuan".
Zerbitzua
Nafarroan funtsezkoa den basogintza sektoreari zerbitzua emateaz aparte, Baso Baliabideen Zentroak erabilera anitzeko gune bat izango du, eta bertan baso intereseko jarduerak egin ahal izango dira: prestakuntza jarduerak, hitzaldiak eta bilerak, sektoreko eragileen, elkarteen, enpresen, udalen eta abarren arteko topaketak, baso baliabidearen dinamizazioa eta aprobetxamendua lagundu eta errazteko.
Gobernuko ordezkariak adierazi zuenez, “Baso Baliabideen Zentro hau Basozainen egoitzarekin bateratzeko aukerak onura bikoitzeko aukera ematen du, alde batetik, espazioa ahalik eta gehien aprobetxatzea erabilera bat emanez eta, bestetik, egunero mantentzea, Demarkazioko 14 zaindariak etengabeko presentziarekin”.
Azpimarratzekoa da Sakana-Mendialdeko Demarkazioaren eskumenen zati handi batek lotura estua duela basogintzarekin eta, ildo horretan, kontseilariak adierazi zuenez, "inguruko udalekiko harremana, herri-basoen eta baso-aprobetxamendu partikularrak adosteko, zura eta egurra markatzeko, eta basogintzako ustiategiek egiten dituzten sektoreko enpresekiko harremana, besteak beste, garrantzi handiko alderdiak dira, eta bermea ematen diote inbertsioaren eta Baso Baliabideen Zentro honetan egingo diren jardueren arrakastari".
Bestelako funtzioak
Basogintzako funtzioez aparte, Basozainen zeregin nagusien artean honakoak daude: zaintza eta ikuskapena, faunaren, floraren, ehizaren eta arrantzaren eta ekosistema urtarren arloko ingurumen-araudia betetzen dela zainduz; habitatak babestea; ingurumen-larrialdietan parte hartzea, Babes Zibilarekin batera, hala nola baso-suteetan edo ingurune naturalean desagertutako pertsonak bilatzean; edo herritarrei oro har informazioa, aholkularitza eta ingurumen-hezkuntza ematea.
Sakana-Mendialdeko Koordinazio Unitatearen lan eremuan daude: Altsasu, Araitz, Arakil, Arano, Arbizu, Areso, Arruazu, Atetz, Bakaiku, Basaburua, Betelu, Ergoiena, Etxarri Aranatz, Goizueta, Imotz, Irañeta, Irurtzun, Iturmendi, Lakuntza, Larraun, Leitza, Lekunberri, Olatzagutia, Aralar mendilerroa, Uharte Arakil, Urdiain eta Ziordia, eta 53. eta 63. fazeriak.
Eraikina kontsumo ia nuluari (ECCN) dagokionez diseinatu da, neurri pasibo eta aktiboekin, eta ziurtatuta ez badago ere, Passivhaus irizpideen arabera eta Eraikuntzako Kode Teknikoaren eskakizunetara egokituz eraikitzen ari da, energia-eskari txikia duen eta ahalik eta kontsumo txikiena energia berriztagarriekin betetzen duen arkitektura-diseinu oso eraginkorra lortzeko helburuarekin. Inguratzaile termikoaren estankotasuna, erregaiaren irisgarritasunaren ondorioz egur-galdararen sistema baten bidez beroa sortzea edo "aerotermia-sistema" baten bidez hoztea bezalako alderdiak aurreikusitako ingurumen-alderdietako batzuk baino ez dira. Era berean, zuraren erabileraren aldeko apustua egin da. Erabilera hori egituran presente egongo da, zur ijeztuzko pilare, habe eta kabiorekin, eta baso kudeaketa jasangarritik dator.