Nilsa enpresa publikoaren bidez, Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Departamentuak ur araztegi berria egin du Olatzagutian. Lana Hiri Erabilerako Uraren Ziklo Integralaren 2019-2030 Plan Zuzentzailean jasotako jardueren parte da. Araztegi berria bertatik bertara ezagutu dute, besteak beste, Oscar Chivite Cornago Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako kontseilariak eta Joseba Vizuete Askargorta Olatzagutiko alkateak.
Olatzagutian araztegi eraginkorragoa, modernoagoa eta zabalagoa egitea erabaki zuen Nilsak, hiru hamarkadatan emaria eta karga kutsatzailea handitu egin direlako. Gainera, aurreko araztegian erabiltzen ari ziren elementuak eta teknologiak pixkanaka zaharkitu zirelako. Duela gutxi, hondakin-uren tratamenduari buruzko 2024/3019 zuzentarau berrian jasotako Europar Batasunaren eskakizunak gehitu dira araztegi berrian. Araudi berri horren helburua da nitrogenoa eta fosforoa murriztea, eta horrek Arakil ibaia hobetzen lagunduko du.
Araztegi berria erabiltzearekin batera, aurrekoa, 1991n eraikia eta 1992an martxan jarria, udazkenean eraitsiko da. Eraisteko lizitazioa laster argitaratzea aurreikusten da, 300.000 euro inguruko aurrekontuarekin. Horren ordez, segurtasun-aintzira bat jarriko da, nahiz eta bertako elementuetako batzuk berria egiteko egokitu diren.
Instalazio zaharraren tokia aintzira bihurtuko da, eta 1.300 m³ inguruko edukiera izango du. Gainera, nabarmentzekoa da emaria tratatzeko beste elementu bat ere badagoela obran: ekaitz-tanga. Elementu horrek emari-bolumen handiaren hartzaile gisa jarduten du ekaitz bortitzetan edo ustekabeko ur-uholdeetan, hasiera batean ur horri eusteko eta gero araztegira bidaltzeko, baina araztegia kolapsatu ez dadin. Horrela, egungo instalazioak segundoko 15,63 litroko batez besteko emaria trata dezake (1.350 m³/eguneko), eta gehienez 46,90 litro segundoko.
Puntako teknologia
Olatzagutiako araztegian ezarri den teknologia hamar urtez baino gehiagoz Irurtzungo araztegian arrakastaz erabili dena da. Lohi aktiboen eta film finkoen sistema integratua da. Abantaila bat du: ez du produktu kimiko erantsirik behar; izan ere, injektatutako airearekin, plastikozko piezekin eta behar bezala maneiatzearekin arazketa ahalbidetzen du, eta nitrogenoa eta fosforoa ere kentzen ditu. Elikagai horiek algak ugaritzea eragin dezakete ubideetan, uraren oxigenoa kontsumitzean arrain-bizitzari kalte egiten baitiote.
Horretaz aparte, araztegiak telekontrol-sistema bat du, mantentze-lanetako langileen artean edozein matxuraren berri berehala izateko. Langile horiek alertak jasoko dituzte. Sistema horrek bermatzen du edozein gorabeherari gehienez 24 orduko epean erantzungo zaiola. Bestalde, proba-fasea gainditu ondoren, irailetik aurrera, astean bitan mantentze-lanetarako bikote batek bisitatuko ditu elementu mekanikoak, lorezaintza eta ibaira isurtzeko puntua ikuskatzeko.
Esanak
Kontseilariak berretsi egin du Nafarroako Gobernuak "klima aldaketari aurre egiten dioten politika jasangarriekin" duen konpromisoa, eta "batez ere kalitatezko ura prezio eskuragarrietan izateko eskubidea bermatzen dute". Testuinguru horretan, Chivitek berretsi du "datuek eta egindako inbertsioek uraren gobernua berretsi" egiten dutela.
Ildo horretan, Chivite kontseilariak gogorarazi du Hiri Erabilerako Uraren 2025-2030 Ziklo Integralaren Plan Zuzentzailearen berrikuntzak 121,3 milioi euro erreserbatzen dituela hondakin-uren araztegiak birmoldatzeko. Kopuru horri 128 milioi euro gehitu behar zaizkio, goiko eta baxuko sareak berritzeko. "Politika hidraulikoak ikuspegi integrala izan behar du, tokiko erakundeei, handiei eta txikiei balio erantsia eman behar die, eta lurralde-egituraketaren funtsezko ardatza izan behar du", berretsi du kontseilariak araztegira egindako bisitan, Fernando Mendoza Nilsako zuzendari kudeatzailearekin batera.
Chivitek nabarmendu du, gainera, toki entitateen eta Foru Gobernuaren politiken arteko lankidetza oso garrantzitsua dela iraunkortasun ekonomikoaren eta ingurumenaren arloan, "herritarren onerako direlako eta, arazketaren arloan, berdintasunezko saneamenduaren kanonari esker, lurraldeen arteko elkartasuna indartzen dutelako eta lurralde kohesioa sustatzen dutelako".
Kontseilariak gogorarazi du ehun biztanletik beherako herriguneetarako instalazioak eraikitzeko inbertitzeaz aparte (Nafarroako berrogeita hamar bat herrik baliatu dituzte), oso garrantzitsua dela antzinatasunagatik edo erabileragatik amortizatutako azpiegiturak partzialki edo erabat birmoldatzea ere, Olatzagutian egin bezala.