Sakanako Mankomunitateko arduradunak pozik daude hondakin bilketaren joan den urteko datuekin. Urte batean %5,3k egin du gora gaikako bilketak Sakanan eta, beraz, Europako legediak ezarritakoa dagoeneko betetzen da ibarrean: sortutako hondakinen erdia birziklatzea. Sakandarrek birziklatzeko egindako ahalegina txalotu du Mank-ek.
Mank-eko zerbitzu kudeatzaile Natalia Razkin Sagastibeltzak nabarmendu duenez, hondakinen gaikako bilketak gora egin du indarrean dauden hiru sistemetan. Atez atekoa duten zortzi herrietan %80,33 izan zen birziklatutakoa. Sistema mistoa erabiltzen duten herri txikietan birziklatze tasa %61,21. Irurtzunen eta Altsasun ere gora egin du birziklatzeak: %28,51 eta %27,21 hurrenez hurren.
Birziklatze tasa
2012 2013 2014
Errefusa 6.739.840 5.290.602 4.267.207
Birziklatua 2.108.432 3.138.351 4.392.874
Guztira 8.848.272 8.428.953 8.660.081
Birziklatze tasa %23,83 %37,23 %50,79
Gaika
Errefusa
2012 2013 2014 Aldea 2012-2014
6.739.840 5.290.602 4.267.207 -2.472.633 -%36,68
2013ko garilaren 8an jarri zuen Mank-ek hondakin bilketa sistema berria martxan. Ordutik edukiontzi berdera botatzen dena bi zatitan jasotzen da Sakana gehienean: errefusa eta konposta. Mank-en datuen arabera, bilketa sistema berriak 2012 eta 2014 artean %36,68 errefusa gutxiago sortzea ekarri du. Irurtzungo eta Altsasuko edukiontzietan jasotako errefusa guztiaren %63,81 jaso zen. Eredu mistoa duten herrietan errefusaren %18,81 jaso zen eta atez ateko herrietan %9,42. Gainontzeko bilketen bidez errefusaren %8 lortu zen.
Organikoa
2013 2014 Aldea
Atez atekoan jasoa 144.440* 349.250 204,810 %141,79
*Garilaren 8an jarri zen martxan
Materia organikoaren bilakaera zein den jakiteko aurtengo datuak izan arte itxaron beharko da. 2013ko garilaren 8an gaikako bilketa hasi zenez, joan den urteko datuak ez dugu zerekin alderatu. Hala ere, jasotako materia organikoaren kopuruak gora eginen du. Izan ere, hiruzpalau aste pasa dira Irurtzungo 100 familiak auzo-konposta egiten hasi direla. Horretarako bere burua aurkeztu zuten eta haiek dira Mank-ek Irurtzunen barna jarritako 8 auzo-konpostagailuak erabiltzen ari direnak. Razkinek esan digunez, “oso ongi hasi dira, hondakin ezegoki oso gutxi daude”. Altsasun ere bi auzo-konpostagialu jarri ditu Mank-ek, baina informazio eta erabilera kanpaina egiteko dago oraindik.
Familia kopurua konpostean*
Herria Atez ate Auto Auzo Guztira
Arakil 0 324 196 520
Irurtzun 0 51 1 52
Irañeta 0 67 29 96
Uharte A. 168 105 151 424
Arruazu 0 30 33 63
Lakuntza 290 174 201 665
Arbizu 155 165 162 482
Ergoiena 1 53 207 261
Etxarri A. 385 244 648 1.277
Bakaiku 60 99 30 189
Iturmendi 38 67 88 193
Urdiain 155 106 85 346
Altsasu 0 156 0 156
Olatzagutia 272 121 433 826
Ziordia 0 28 193 221
Guztira 1.524 1.790 2.457 5.771
%26,41 %31,02 %42,57 %100
*Otsaileko datua
%55,52 familia
Sakanan dauden 10.394 familietatik kopuru horrek modu batera edo bestera konpostatzen du. Hondakin bilketa sistema berria Irurtzunera eta Altsasura zabaltzean bildutako materia organikoaren kopurua handitu eginen da.
Ontzi arinak
2012 2013 2014 2012-2014 aldea
Bildutakoa 330.160 414.710 529.160 199.000 %60,27
Kendutakoa* 15.000 23.000 35.000 20.000 %133,33
Birziklatu** 311.120 386.620 479.525 168.405 %54,12
*Arbizuko hondakindegian ontziak ez diren eta kendu diren hondakinak.
**Azkoienera birziklatzera bidalitakoa.
Hondakin bilketa sistema berriaren ezarpenaren ondoren hazkunde nabarmena izan du ontzi arinen bilketak. Bi urteren bueltan %54,12 hazi da. Sakandar bakoitzak 23,3 kilo ontzi arin birziklatu zituen. Ecoembesen arabera, nafar bakoitzak 19,6 kilo birziklatu zituen 2013an.
Papera eta kartoia
2012 2013 2014 2012-2014 aldea
932.640 935.500 1.004.320 71.680 %7,68
Bi urteko tartean %7,68 igo da jasotako paper eta kartoi kopurua. Sakandarreko 48,98 kilo. Nafarroaren bataz bestekoa pertsonako 32,2 kilo ziren 2013an, Ecoembesen arabera.
Beira
2013 2014 Aldea
642.580 669.200 26.620 %4,14
Iglu itxurako edukiontzietan jasotako beiraren kopurua %4,14 hazi da.
Olioa
2013 2014 Aldea
Ecograsen bilketa 14.110 15.740 1.630 %11,55
Garbigunea 5.497 5.407 -90 -%1,63
Guztira 19.607 21.147 1.540 %7,85
Aurreko urtearekin alderatuz %7,85eko egoera izan da. Ecogras enpresak elkarteetan eta ostalaritzan egindako bilketan hazi da kopurua, baina jaitsi garbigunean jasotakoa.
Arropa
2013 2014 Aldea
Humana Edukiontzietan 50.285 62.253 11.968 %23,80
Emausgo trapuketariak 36.450 61.465 25.015 %68.62
Guztira 86.735 123.718 36.983 %42,63
Sakanan barna dauden edukiontzi txurietan utzitakoaren eta Emausko trapuketariek jasotakoaren kopuruak, biak, gora egin dute: %42,63 guztira.
Tresna elektriko eta elektronikoak
2013 2014 Aldea
Garbigunea 27.280 29.952 2.672 %9,79
Emaus 33.767 34.581 814 %2,41
Guztira 61.047 64.533 3.486 %5,71
Bai garbigunean utzitakoa bai Emauskoei emandakoa hazi egin da, %5,71 urte batean.
Altzariak, tamaina handikoak
2013 2014 Aldea
Emaus 138.093 126.574 -11.519 -%8,34
Mank-ek Emausko trapuketariekin hitzartua duen zerbitzu horretan %8,34 gutxiago jaso zen.
Gune garbi finkoa Altsasun
Sakanako Mankomunitateak Altsasuko Udalari herrian gune garbi finko bat jartzeko proposamena eginen dio. Gaur egun udalak Pilotajauku dermioan duen biltegiaren ondoan jartzeko proposamena da. Irurtzunen dagoenaren moduan, gaika birziklatzeko hainbat edukiontzi egonen lirateke itxitura baten barruan. Aurten martxan jartzen saiatuko dira bi erakundeak.
Valorg
Sakanako Mankomunitatea hondakin organikoen balioztatzearen inguruko Europako proiektu bateko kide da. Sakanarekin batera Frantziako, Belgikako, Eslovakiako eta Txipreko erakunde, enpresa eta unibertsitateak daude. Otsailean egin zuten aurreneko bilera Estrasburgon. Han izan ziren Hondakin Zerbitzuko eta Sakanako Garapen Agentziako hiru kide. Tokian tokiko proiektuak ezagutzeko bisita erronda eginen dute. Lehen geldialdia Sakana izanen da, maiatzean.
Etxarriko etxola
Udazkenean puntu garbia jarri zuen Mank-ek Etxarrin, Ecograsen laguntzarekin. Hilean behin jasotzen da eta 50 familia inguruk erabiltzen dute. Ibarreko erakundeak balantzea positiboa egin du.
166.400 kilo fardel
Hondakinak biltzen diren herrietan 802.800 kiloetatik 166.400 kilo haur eta helduen fardelenak dira. Sakanako populazioaren erdia biltzen duten zortzi herri horietan astero 3.200 kilo fardel jasotzen dira.
Informazio bideak
Bloga:www.sakana-mank.com/hondakinak
Facebook: www.facebook.com/sakanamank
Twitter: www.twitter.com/sakanamank
E-posta: info@sakana-mank.com