Uharte Arakilgo San Joan kalearen 7. zenbakian dago garai batean Lakuntzaenea etxea zena, eta ondoren Guardia Civilaren kuartel etxea hartu zuena. Eraikina udalarena da, eta hura berritu egin nahi du han bi etxebizitza sozial berri sortzeko. Egitasmo horrekin Uharte Arakilgo Udalak hainbat helburu bete nahi ditu. Batetik, despopulazio arrisku handiari aurre egin, bertan ez baita lortzen gazteen biztanleria finkatzea. Bestetik, aukera berdintasuna bermatu, baliabide ekonomiko gutxi dituzten gazteek ez baitute alokairu merkeko etxebizitzarik. Udalak gazteei alokairu babestuko etxebizitzak arrazoizko prezioetan eskaini nahi dizkie. Gainera, eraikina birgaitzeak udalerriko ondare publikoaren balioa handitzea eta gure herrietako jarduera ekonomikoa eta soziala dinamizatzea ahalbidetzen du. Behin proiektua eginda udalaren asmoa litzateke lanak finantzatzeko dirulaguntzak eskuratzea.
Denboraren poderioz hondatuta dagoen eraikina birgaituta eta alokairu sozialeko bi etxebizitza berriak eginda, udalaren asmoa da ″herriko eta hurbileko gazteei alokairu eskuragarriko eta erregulatuko lehen etxebizitza lortzeko aukera ematea, bi eta lau urte bitarteko epean herrian bizitzeko aukerak baloratu eta beste aukera batzuk izan ditzaten, etxebizitza librea alokatzeko edo erosteko″, esan du Txomin Uharte Baleztena alkateak.
Alkateak azaldu duenez, ″lehenengo solairuan bi gela eta bigarren solairuan hiru gela izango dituen etxebizitza bat sortzea proposatzen da. Gela horietako bat teilatupeko solairuan egongo da (duplex etxebizitza)″. Uhartek zehaztu duenez, ″herriaren gizarte beharren eta etorkizunean etxebizitzen erabiltzaile izan daitezkeenen arabera, teilatupean hirugarren erabiltzaile bat egon daiteke″.
Lanez
Etxea kuartela izateari utzi ondoren, teknikari batek egitura berrikusi ondoren, eraikina ixteko eta egitura hori indartzeko erabakia hartu zen, egiturazko segurtasuna arriskuan zegoelako. Gaur egun, estalkiaren zurezko egitura pipiak jota dagoela adierazten duten seinaleak ikus daitezke, urte hauetan guztietan mantentze-lanik ez delako egin eta higadura dagoelako. Gaur egun, eraikinak egitura bistan du, akaberarik gabe, baina instalazioen zati bat eginda.
Proiektuak etxebizitza eraikin autosufiziente bat planteatuko luke. Horretarako hainbat lan egin beharko lirateke: espazio birbanatzea, egungo araudia betetzeko; fatxaden isolamendu termiko eta akustikoa egitea; akabera berriak; arotzeria berria zubi termikoaren hausturarekin, beira bikoitza eguzki-kontrolarekin, lama orientagarriekin, neguan eguzkia zuzenean sartzea ahalbidetuz eta udan saihestuz; autokontsumorako eta aerotermiarako panel fotovoltaikoak barne hartuko lituzkeen instalazioak berritzea (sistema bakar bat etxebizitza guztietarako, berogailua erregulatzeko eta kontrolatzeko sistema batekin, etxebizitza bakoitzean domotika libreko sistemak instalatuz, modulagarria, termostato bakoitzerako tenperaturak egiaztatzea eta ordutegiak eta tenperaturak programatzea ahalbidetuko duena); teilatua eraberritzea, bai egitura bai akabera eta irisgarritasun baldintza hobetzeko eskailerak egokitu eta igogailua jartzea.
Eraikinaren historia
Uharte Arakilgo udaletxean 1912ko proiektu bat dago Guardia Civilaren kuartel gisa erabiliko zen etxe bat eraikitzeko. Bertan, beheko solairuan, Guardia Zibilaren kuarteleko arma-gela eta ataria proiektatzen ziren, nekazaritzako makinen, ukuiluen eta zurezko makinen biltegi baten ondoan. Lehen eta bigarren solairuan, 6 etxebizitza deskribatzen dituzten areto, kabinete, sukalde eta zenbait komun zeuden.
Etxeak kuartel-etxe funtzioa bete zuen XX. mendeko bigarren hamarkadatik. Hirurogeiko hamarkadaren hasieran udalarena izatera pasa zen, eta 1969an eraikuntzaren %75 inguru Aralar Mendi elkarteari alokatu zitzaion sinbolikoki. Agenteen kideen eta haien familien etxeei zegokien zatia, hegoaldera begira zegoena, Guardia Zibilaren kuarteleko kartzelaren gainean zegoena, izan zen bezala mantendu zen. Erreforma txiki batzuk egin ziren, lehenik eta behin, alokairuko etxebizitza gisa erabili zuen herriko osasun-langile batek, ondoren lehen ikastola hartu zuen eta, azkenik, gazteek erabili zuten.
2021eko datuak
- 781 biztanle.
- %59,8k (467 biztanle) 18 eta 65 urte artean.
- 13 etxebizitza-transakzio egin ziren, ″oso gutxi, independizatzeko adinean dauden pertsonen kopuruarekin alderatuta″.