Nafarroako Memoria Guneen Sarea online

Guaixe 2021ko abe. 13a, 09:04

Iberoko Zurbao parajean oroigarria mustu zutenekoa. ARTXIBOA

Memoria duen Espazioen Sareak webgune berria gerran eta diktaduran giza eskubideen urraketa larrien lekuko izan ziren tokiak ezagutarazteko funtsezko tresna izan nahi du.

Nafarroako Memoriaren Institutuak sortu duen webgune proiektu bizia da. Hasteko memoria guneen 17 fitxarekin eta Pirinioak, muga eta memoria izeneko ibilbide batekin sortu da, baina hurrengo hilabeteetan fitxa eta ibilbide berriekin osatuko dira, Nafarroako geografia osoa hartu arte.  1936ko estatu kolpearen ondorengo errepresioaren lekuko izan ziren, besteak beste, Otsaportilloko lezea eta Iberoko Zurbao dermioa. Bietan sakandarrak erail zituzten eta biak memoria leku izendapena dute. 

Institutuko zuzendari Josemi Gaston Aguasek azaldu duenez, “Memoria guneak Sareak gizarte osora ere iritsi nahi du, eta horretarako, www.espaciosdememoria.com webguneaz aparte, liburuxka zabalgarriak eginen dira, turismo bulegoetan, landa ostatuetan, udaletxeetan, kultura etxeetan eta elkarteetan banatzeko, eta sare sozial bidez partekatzeko ikus-entzunezko materialak ere eginen dira”. Gaineratu duenez, “webgunea gailu mugikorretatik erraz erabiltzeko diseinatu da, baita edukiak bidaietan eta txangoetan erabiltzeko ere, zorroztasun historiografikoari eutsiz, eta espezializatu gabeko publikoarendako ere bai”.

Ana Ollo Hualde, Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak, nabarmendu du institutuaren funtsezko jarduera ardatzetako bat izan dela eta dela memoriaren lekuak babestea, kontserbatzea eta hedatzea, gure lurraldeko ondare memorialistaren funtsezko eta funtsezko elementu gisa. Eta gogorarazi du 2018an onartu zela Nafarroako Memoria Historikoaren Lekuei buruzko Foru Legea. Haren bidez Nafarroako Memoria Historikoaren 17 Leku deklaratu dira; babestuta eta seinaleztatuta daude, webgunearen eta Eskola Memoriadunak programaren bidez haien berri zabaltzen ari da.

Ollok gaineratu duenez, “ 1936ko garilean matxinatuek eta ondoren diktadura frankistak sortutako indarkeriaren memoriarekin zerikusia duten beste espazio asko daude. Toki horietan krimenak eta lurperatze irregularrak gertatu ziren, presoak eta presoak giltzapetu ziren, emakumeak umiliatu ziren, eskulan behartua erabili zen, defentsa proiektuak sortu ziren muga ixteko, indarkeriak izan zituen forma ugariez hitz egiten digun paisaia bat ehunduz”, ondorioztatu du.